ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੱਕ ਲੈ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ ਹੁਣ ਹਰ ਆਮ ਬੰਦੇ ਦੇ ਜੀਉਣ-ਮਰਨ ਦਾ ਸਵਾਲ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ… ਇਸੇ ਲਈ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਸੁਰ ਵਿਚ ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਪੀੜ ਝਲਕ ਰਹੀ ਹੈ।ਕਿਸਾਨ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਆਗੂ ਵਰਿ੍ਹਆਂ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ …

Continue reading “ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਲੋਕ-ਪੱਖੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਨਵਾਂ ਮੁਹਾਜ ਉਭਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਹਜ਼ਾਰ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ, ਗੂੜਾ ਤੇ ਸਜੀਲਾ ਰੰਗ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵੱਡੀ ਸਾਰੀ ਤਵੀ ਤੇ ਰੋਟੀਆਂ ਸੇਕਦਿਆਂ ਕੁਝ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਲੰਮੀ ਕਵਿਤਾ ਛੋਹੀ ਹੈ। ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ-ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਕਵਿਤਾ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਉਹ ਹਕੂਮਤੀ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਦਾਬੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਇਥੇ ਕੀ ਕਰਨ …

Continue reading “ਅਸੀਂ ਜਿੱਤ ਲੈਣ ਆਏ ਆਂ…ਲੈ ਕੇ ਈ ਜਾਵਾਂਗੇ… / ਕੁੰਡਲੀ-ਸਿੰਘੂ, ਟਿੱਕਰੀ ਬਾਰਡਰ ਤੋਂ /ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ/”

ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੌ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਰਾਸਤ ‘ਸੰਸਦ ਭਵਨ’ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਦੀ ਗਵਾਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰਦੀ ਉਹ ਇਮਾਰਤ, ਜੋ  ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ  ਰਹੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਚੁਣ ਕੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿਚ ਭੇਜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਨਿਕਲੇ। ਪਰ ਅਕਸਰ ਇਹ ਲੋਕ …

Continue reading “ਖੂਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਾ ਮਿਲਦਾ ਜੇ ਨਾ ਤਾਮੀਰਾਂ ਵਿਚ… / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਦੇ ਉਹਲੇ ‘ਚ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਜਨ-ਸਾਧਾਰਨ ਦੇ ਹੱਕ ਹਕੂਕਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਤ ਨਵੇਂ ਡਾਕੇ ਵੱਜ ਰਹੇ ਹਨ।  ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਜਗਤ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਛੱਡੇ ਗਏ ਖੇਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਰੂਪੀ ‘ਵਾਇਰਸ’ ਕਰੋਨਾ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ।ਤਾਜ਼ਾ ‘ਵਾਇਰਸ’ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੱਖੋਂ ਹੋਲ਼ੀ ਹੋ …

Continue reading “ਖੇਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸਾਂ ਦੀ ਅਸਲ ਸਿਆਸਤ / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਲੁਕ-ਛਿਪ ਜਾਨਾ.. ਮਕਈ ਕਾ ਦਾਨਾ.. ਰਾਜੇ ਕੀ ਬੇਟੀ ਆਈ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਇਹ ਖੇਡ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੁਕਣ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਾਲਾ ਖਿਡਾਰੀ ਅਕਸਰ ਚਲਾਕੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹਦੀ ਚਲਾਕੀ ਦਾ ਜੇ ਕੋਈ ਰੌਲਾ ਪਾ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਬੱਸ ਧਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਗੋਡਿਆਂ ਹੇਠ। ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਵੀ ‘ਰਾਜੇ’ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ …

Continue reading “‘ਰਾਜੇ’ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ/ ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

‘ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ’ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਬੰਧਕ’ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੋਈ ‘ਫਲੂ’,’ਵਾਇਰਸ’ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਇਹ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਚਾਨਕ ਕਿਥੋਂ ਆ ਧਮਕਦੀ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ, ਖ਼ਤਰਾ ਸਿਰਫ਼ ‘ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ’ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਹਾਲੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਇਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਦਵਾਈਆਂ …

Continue reading “ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਵਪਾਰ / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

‘ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ’ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਬੇਹਾਲ ਹੈ। ਕਰੋੜਾਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਹੋਰ ਵਧਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਬਚੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਨਖ਼ਾਹਾਂ ਵਿਚ ਕੱਟ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਚੁੱਪ-ਚਪੀਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਘੰਟੇ ਵਧਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਭੁੱਖਮਰੀ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਏਨਾ …

Continue reading “ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਸਕੂਲੀ ਸਿਲੇਬਸ ‘ਚੋਂ ਅਹਿਮ ਚੈਪਟਰਾਂ ਦੀ ਬੇਦਖ਼ਲੀ/ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅੰਤਰ ਆਤਮਾ ਨਾਲ ਧਰੋਹ /ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਲੌਕਡਾਊਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਤਰਰਾਜੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ‘ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਜ਼ਾ ਫ਼ੈਸਲੇ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਹਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਰੋ-ਘਰੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਲਾਈਆਂ ਬੱਸਾਂ, ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਨਾ …

Continue reading “ਇਹ ਵਕਤ ਹੋਸ਼-ਰੋਸ ਤੇ ਜੋਸ਼ ਦਾ ਹੈ / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਵਿਦਿਆ ਵਿਚਾਰੀ ਤਾਂ ਪਰ-ਉਪਕਾਰੀ।ਇਹ ਮਾਟੋ ਕਿਤੇ-ਕਤਾਈਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦਿਆ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ‘ਬਾਜ਼ਾਰ’ ਵਿਚ ਵਿਕਦੀ ਹੈ। ਜਿੰਨੀ ਬੋਲੀ ਲਗਾਉਂਗੇ, ਓਨੀ ਸਸਤੀ-ਮਹਿੰਗੀ ਖ਼ਰੀਦ ਲਓਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ‘ਬਾਜ਼ਾਰੀ ਸਕੂਲ’ ਤੁਹਾਡੇ …

Continue reading “ਗਭਰੇਟ ਹੁੰਦੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੇ ‘ਸੋ’-ਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ/ ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”

ਲੌਕਡਾਊਨ.. ਮਤਲਬ ਕੰਮ-ਬੰਦੀ। ਪੂਰਾ ਮੁਲਕ ਬੰਦ ਹੈ। ਸਰਦੇ-ਪੁੱਜਦੇ ਲੋਕ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਖਾਣਾ-ਦਾਣਾ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਕੈਦ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਉਂਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀ।ਆਫ਼ਤ ਆਈ ਹੈ ਤਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ-ਕਿਰਤੀਆਂ ‘ਤੇ। ਦਿਹਾੜੀਦਾਰਾਂ ‘ਤੇ। ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਟੀ-ਰੋਜ਼ੀ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਿਰ ਤੋਂ ਛੱਤਾਂ ਦੇ …

Continue reading “ਮੁਲਕਬੰਦੀ- ‘ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ’, ਆਮ ਬੰਦਾ ਤੇ ਭੁੱਖਾ ਪੇਟ / ਕਮਲ ਦੁਸਾਂਝ”